Poeti Greci Contemporanei (V)

Elias Konstantìnou
Ηλίας Κωνσταντίνου

Nasce a Limassol (Cipro) nel 1957. Per dieci anni è a Londra, dove si laurea e svolge vari lavori, fra cui il più significativo è il tecnico delle luci in discoteca. Fra il 1982 e il 1984 fa avanti e indietro fra Limassol e Atene, per poi ristabilirsi definitivamente nella città natale, dove lavora come bibliotecario fino alla morte, avvenuta nel 95, all’età di 38 anni. Pubblica: “Rame maschile” (1974); “Lettere espresse” (1985); “Etografie cipriote” (1991); “Le imperiali” (1994). E poi non si sa più niente di questo poeta. Si scopre qualcosa leggendo il blog che un amico gli ha dedicato. Io l’ho scoperto dando un’occhiata al sito Thraka, diretto dall’amico Sotirios. Gli avevano dedicato un post con alcune poesie. Mi è piaciuto molto perché lo trovo molto “cipriota”. Vale a dire: una commistione non perfettamente riuscita fra diverse culture che, alla fine, ha creato una non-etnia, cioè una cosa nuova, affascinante, in divenire. Sono curioso di vedere fra molti anni come saranno i ciprioti. Per me, ora sono un’enigma. Trovo che questi testi rappresentino molto bene questo popolo.

(Massimiliano Damaggio)

Elias Konstantìnou
Antologia poetica
Cura e traduzione di Massimiliano Damaggio

Έξοδος

Δίπλα μας κάποιοι Εβραίοι κουτσοπίνοντας
κοιτούσαν σιωπηλοί κατά το πέλαγος
τα πλοία που θα πήγαιναν στη χώρα τους τη μυθική
την επιτέλους πρώτη επιστροφή
χιλιάδες χρόνια αναμονής – σε πόλεις άγνωστες
αλλόθρησκες και εχθρικές
χιλιάδες χρόνια αναλλοίωτη – παράδοση και ηθική
η επιβίωση – και τώρα πίσω χαλαροί στον τόπο το δικό τους.
«Οι τελευταίοι μισητοί αλλόθρησκοι κάθονται δίπλα μας» – είπε
ένας από αυτούς στη γλώσσα τους – και δίπλα τους
κάποιοι Παλαιστίνιοι κουτσοπίνοντας
κοιτούσαν μοχθηροί κατά το πέλαγος
πλοία να πηγαινοέρχονται συνέχεια – ζαλισμένα μεσ’ στην
ασταμάτητη κίνηση
γεμάτα μπαρούτι.
Γεμάτα πέτρες-ξύλα-αξίνες-αίματα-τρέλλα και ηρωισμούς
χιλιάδες και ανάμικτα αισθήματα απελπισμένοι και θυμωμένων προσφύγων.
Δίπλα τους, Κυπραίος καβλωμένος μοναχός, πίνοντας μόνος του
βαρύ γλυκύ βραστό, εκρυφοκοίταζε – σώματα έτοιμα για πόλεμο
για σκάψιμο της ξένης γης δικής – σώματα έντονα
μεσ’ στη ζωή τη ζωτική, του μίσους, πάθους, διεκδίκησης
του σπόρου, της διασποράς, της επανασυγκρότησης
σώματα Αράπικα κι Εβραίικα – σώματα δίπλα του όμορφα –
πολεμικά χτηνά
σηκώνει αργά αργά το ράσο του (Κυπραίος καβλωμένος και ίλαρος)
και διαδοχικά – πάνω από τον καθένα – το κατεβάζει χαϊδεύοντας.

Uscita

Accanto a noi alcuni ebrei bevevano tranquilli
silenziosi guardavano verso il mare
navi dirette alla loro mitica terra
il primo ritorno alla fine
migliaia di anni di attesa – in città sconosciute
di altra credenza e nemiche
immutata da migliaia d’anni – tradizione ed etica
la sopravvivenza – e ora tranquilli di ritorno al proprio luogo.
“Gli ultimi odiati di un altro credo siedono accanto a noi” – disse
uno di loro nella sua lingua – e accanto a loro
alcuni palestinesi bevevano tranquilli
rabbiosi guardavano verso il mare
un andirivieni continuo di navi – stordite nel
movimento continuo
piene di dinamite.
Piene di pietre-legna-picconi-sangue-follia ed eroicità
migliaia di sentimenti misti di profughi arrabbiati e disperati.
Accanto a loro, il cipriota eccitato e solo, beveva da solo
un caffè nero e dolce, spiava – corpi pronti alla guerra
allo scavo della proprio terra straniera – corpi duri
nella vita vitale, di odio, passione, vendetta
spore, diaspora, della ricostituzione
corpi arabi ed ebrei – corpi belli accanto a lui –
bestie da guerra
alza piano piano il proprio saio (il cipriota eccitato e allegro)
e in ordine – sopra ad ognuno – lo abbassa accarezzando.

*

Ρυτίδες

Όποιος έζησε χωρίς φραγμούς και χωρίς οικόπεδο
φτωχός δηλαδή – πουτάνας γιός – αλήτης – μέθυσος – φονιάς
να ουρλιάζει μεσ’ στους δρόμους για την καλοσύνη μεταξύ των ανθρώπων
είναι ένα βάλσαμο – παράδοξο βάλσαμο
είναι και αμνός θεού που αίρει τις αμαρτίες του κόσμου
ή και το τέλειο προϊόν της εταιρείας: «Μπράβο στους μαλάκες
που βλέπουν πολύ τηλεόραση». Εύγε δηλαδή
που κάθεσαι, σκέφτεσαι – φυλλομετράς (ακούεται πιο καλά)
τις χαμένες ευκαιρίες της νιότης σου.
Και θυμώνεις – θυμώνεις με τους νέους μας άγρια – ναι, αυτούς
που ζουν χωρίς φραγμούς – πουτάνας γιούς
κι ενός μαλακισμένου πατέρα τα τέκνα. Αυτά θυμώνουν και
σκορπίζουν τα κορμιά τους ζεστή τηλεπάθεια. Αν θέλεις – κοίταξε
πετούν
σαν πληγωμένα πουλιά – κι εσύ δεν είσαι γιατρός
δεν έχεις επίδεσμο – ούτε πίστεψες – ούτε κι ορκίστηκες ποτέ
στον οποιονδήποτε θεϊκό υπουργό της υγείας.
Και μόνο ζεις – δίχως φραγμούς – και δίχως ηθική
και συμφωνείς – με τη δύστροπη φωνή των γερόντων
γερόντων στα είκοσι.

Μια ήπια φωνή μπαίνει στο κείμενο:
«Δεν σου είπα να περιμένεις στην αυλή;
Αν θέλεις – είναι μουσική – μαζί – με τα βυζιά μας»
Τέλος της φωνής. Κομμένα τα στήθη – και το πέλαγος
γάλα ξινισμένο – και φύκια ξυδάτα στη Χλώρακα
όπου σύσσωμος ο Ελληνικός Κυπριακός λαός κάθεται ατάραχος
και με λάμποντα μάτια απ’ τα δάκρυα κοιτάζει
την αβύθιστη πράξη της ένωσης – να φανεί στον ορίζοντα.

Rughe

Chi è vissuto senza rete e senza campo
povero cioè – figlio di puttana – bastardo – ubriacone – assassino
urli in mezzo alla strada della bontà fra gli uomini
è un balsamo – uno strano balsamo
è anche agnello di dio che toglie i peccati del mondo
o anche il miglior articolo dell’azienda: “Bravi i coglioni
che guardano molto la tv”. Complimenti, allora
che siedi, che pensi – che sfogli (suona meglio)
le perdute occasione della tua gioventù.
E te la prendi – te la prendi forte con i nostri giovani – sì, loro
che vivono senza reti – figli di puttana
e di un padre coglione. Loro sono arrabbiati e
sperperano i propri corpi calda telepatia. Se vuoi – guarda
volano
come uccelli feriti – e tu non sei medico
non hai bende – né hai mai creduto – né hai mai giurato
ad alcun divino ministro della salute.
E solo vivi – senza reti – e senza etica
e vai d’accordo – con la voce scontrosa dei vecchi
dei vecchi di vent’anni.

Una tiepida voce entra nel testo:
“Non ti ho detto di aspettare in cortile?
Se vuoi – è musica – insieme – con i nostri seni”
Fine della voce. Tagliati i petti – e il mare
latte acidato – e fichi sottaceto a Chlòrakas
dove tutt’uno il popolo greco di Cipro sta, sereno
con gli occhi che splendono di lacrime guarda
l’inaffondabile atto d’unione – che appare all’orizzonte.

*

Θεριστές

Ας μείνει η πραγμάτωση του ονείρου τελευταία
πρώτα να γίνει το μηδέν και ο κανένας δύσκολοι σύντροφοι
μαζί τους να περάσουμε τ’ αόρατα ψέματα
για να δούμε προ του τέλους δεχτικά, την έλξη του κακού που μας δέρνει.

Σε περιμένω – νύχτα μέρα κι ανασαίνω
παράξενα κοντάκια γι’ ακίνητα βούρλα
ήχους μυρωδάτους που δοξάζουν τη γλίνα.

Αν μελλοντικοί ιστορικοί αποφανθούν, ότι στην εποχή μας,
ο πλανήτης έγινε τεράστιος απόπατος και θρύψαλα στα οικόπεδα
θα έχουν λάθος.
Θα είναι οπωσδήποτε παιδιά των τωρινών βασανιστών του εδάφους
θα σκουπίζουν το λίπος από τα χείλη τους,
πάνω στις κεντημένες πετσέτες του παππού
θα έχουν κέρδος – απ’ το χοντρό το έντερο του παρελθόντος
και θα κρύβονται καλλυντικά, κάτω απ’ τη σκληρή επιφάνεια των λέξεων.
Θα είναι η καταγραφή της ιστορίας επίπονη – απάτη ευφυής
γιατί ως τότε (στο μέλλον που έρχεται) θα ξέρουν στα σίγουρα
ότι ζουν ακόμα οι έρωτες και χαίρονται, παρ’ όλες τις αποβολές
κι ότι τα λόγια είναι ζωντανά -πουλιά μες στους πνεύμονες
και κρατούν σε δίσκο το κεφάλι που μιλά -τις υποσχέσεις τους.
Περιμένω να σκύψουμε, γράμμα σε κενό σώμα κλειστό, συνυπεύθυνοι όλοι
για την άνοστη φύση ενός κόσμου που εσυμφώνησε
να πάψει να παραμιλά.

Mietitori

Resti per ultima la realizzazione del sogno
che prima diventi lo zero il difficile compagno del nessuno
insieme a loro che si passi le menzogne invisibili
e vediamo infine di accettare l’attrazione del male che ci bastona.

Ti aspetto – notte giorno e respiro
strani calci di pistola per i giunchi immobili
suoni fragranti che lodano lo strutto.

Se futuri storici sentenzieranno che la nostra epoca
il mondo fu un immenso cesso e frantumi nei campi
saranno in errore.
In ogni caso saranno figli delle torture odierne del suolo
si puliranno il grasso dalle labbra
sui fazzoletti ricamati del nonno
e ci guadagneranno – dall’intestino grasso del passato
e si nasconderanno, cosmetici, sotto la superficie dura delle parole.
Sarà laboriosa la registrazione della storia – furba frode
perché per allora (nel futuro che viene) sapranno di certo
che gli amori che gioiscono sono ancora vivi, nonostante tutti gli aborti
e che le parole sono vive – uccelli dentro i polmoni
e portano sul vassoio la testa che parla – le loro promesse.
Aspetto che ci chiniamo, lettera in corpo chiuso e vuoto, tutti corresponsabili
per l’immune natura di un mondo che è d’accordo
nello smettere di delirare.

Poeti Greci Contemporanei (V)

[scarica l’e-book]

***